Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumu Ne İş Yapar?
Mustafa Kemal Atatürk'ün öncülüğünde kurulan ve gelirlerinin büyük kısmını yine Gazi sayesinde elde eden kurumlara yakından göz atalım...
Entelektüel olmanın ilk şartı, hiç şüphesiz okumaktır. İyi bir entelektüel inşası ise bireyin daha okul çağlarında kendini geliştirmesi ile başlar. Bittabi bu halkaya ekleyeceğimiz son cümle, entelektüel bir kişiliğin dil ve tarih bilgisinin sağlam zeminlere oturtulmasını zaruri kılar. Devlet kurumları da bu zeminlerin oluşturulmasında mühim bir rol oynamaktadır. Türkiye’nin ise daha önceleri harikulade iki kurumu olarak görülen Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumu ne yazık ki misyonundan çok gerilerde kaldı…
TTK ve TDK Aynı Çatı Kuruluşa Bağlanıyor
1930’lu yılların başında kurulan her iki kurum da onlarca yıl son derece başarılı bir şekilde faaliyet yürüttüler. 12 Eylül darbesi sonrasında, hukuksal değişikliklerin yığını hâline gelen bir fecaat bu iki kurumu da vurdu. Nitekim, 1982 Anayasası ile Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu (AYK) kurulmuş ve mezkûr her iki kurum da AYK’ye bağlanmıştır. İşler de bu süreçten sonra değişmeye, karmaşıklaşmaya başlar.
TDK, resmî internet sitesinde bu durumu şu şekilde özetlemektedir:
Anayasanın 134. maddesiyle Atatürk’ün manevi himayelerinde Cumhurbaşkanlarının gözetim ve desteğiyle başbakanlığa bağlı Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu kurulmuştur. Anayasanın bu maddesine bağlı olarak kabul edilen 2876 Sayılı Kanun ile Türk Dil Kurumu; Atatürk, Araştırma Merkezi, Türk Tarih Kurumu ve Atatürk Kültür Merkezi ile birlikte kamu tüzel kişiliğine sahip dört kurumdan biri olarak tanımlanmıştır.
Yanlış Atamalar
Bu köklü yapısal değişiklikle birlikte kurumların başkanı da artık atama yoluyla göreve getirilmektedir. Ne yazık ki söz konusu kurumlara yapılan yönetim kurulu üyeleri ve başkanları hakkında bir araştırma yapıldığında, durumun ne kadar üzücü olduğu ortaya çıkmaktadır. Ancak bu atamalar arasında Türk halkına son derece yararlı yapan müstesna isimler de bulunmaktadır. Örneğin, Yusuf Halaçoğlu ve Ali Birinci, Türk Tarih Kurumu’nun eser yayınlanması, kurumun eserlerinin okuyuculara ulaştırılması gibi birçok başarılı işe imza atmışlardır. Fakat, aradan yıllar geçmesine rağmen kamuoyunun vicdanını hâlâ yaralayan bir atama hususunu da dile getirmek gerekir.
Sabık Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yönetim Kurulu’na atanan Mümtazer Türköne hakkında bir haber sitesinden alıntı yapıyorum:
Türkiye’de yüzlerce Atatürkçü olduğunu ifade eden Türköne kendisine Atatürkçü tanımlamasının yapılmasını da hakaret olarak algılayacağını söyledi. Atatürk’ün bu ülkenin bir ortak değerini olduğunu kaydeden Türköne “Atatürk’ün mirasına sahip çıkmamız lazım ve Atatürk’ün Atatürkçülerden korunması gerekli. Atatürk 19 Mayıs’ta Samsun’a çıktı. Ve biz 19 Mayıs’ı Atatürk’ü anma Gençlik ve Spor Bayramı olarak kutluyoruz. 1932 yılında İnönü İtalya’ya gidiyor. Ve İtalya’da faşist kutlamaları görüyorlar. Alıyorlar onu 1938’den itibaren 19 Mayıs törenleri diye Türkiye’de uyguluyorlar.” dedi.
Kurumların Teknik Yeterlilikleri
Sayın TDK Yetkilileri,
Türkiye’nin kültürel hafızası ve gelişimi için belki de en önemli kamu kurumunu yönetmektesiniz. Bugüne değin birçok başarılı işe imza attığınız da yadsınamaz. Ancak uzun yıllar boyunca muzdarip olduğum, internet siteniz hakkında sizlere bir teklif sunmaya karar verdim.tdk.gov.tr adresli internet siteniz, çok uzun zamandır aynı kötü tasarımla yayın hayatına devam ediyor. Siz de bunu tetkik etmek isterseniz, şu adrese göz atabilirsiniz: https://web.archive.org/web/ 20130603221817/http://www.tdk. gov.tr/ Öte yandan internet siteniz, Wordpress altyapısı ile Magazon temasını kullanmaktadır. Bu bile, kurumun saygınlığına gölge düşürecek bir durumdur. Zira tema, en son 2016 senesinin ortalarında son güncelleme yamasını yayınlamış ve artık görünümüyle, çağ dışı kalmıştır. Kurum içi işleyişinizde bilgi işlem biriminin olup olmadığı, arasında web tasarım konusunda ehil birinin bulunup bulunmadığı konusunda malumatım yok. Ancak gün içerisinde belki 5-10 defa internet sitenize girmek zorunda olan biriyim. Ve size teklifim, kurumun internet sitesini ücretsiz bir şekilde revize etmek olacaktır. Çok daha modern bir görünüme sahip olacak ve âdeta ziyaretçiler TDK’nin güçlü kimliğini yermek yerine öveceklerdir.Bu konuda ciddî dönüşlerinizi bekler, iyi çalışmalar dilerim.
Sayın Başkan, TÜİK’in internet sitesi, ne yazık ki çağın gereklerini karşılamamaktadır. Bu noktada bilgiye ulaşma açısından kurumun saygınlığına aykırı görülen internet sitesinin revize edilmesi için tarafınıza çağrı yapıyorum. Saygılarımla.
İlgi e-postanızda belirttiğiniz konuyla ilgili olarak, kurumumuzun internet sayfasının revize çalışmaları devam etmekte olup, yakın bir tarihte kullanıcı odaklı ve kullanımı kolay yeni internet sitemiz kullanıma açılacaktır.
İlginiz için teşekkür eder. İyi günler dileriz.
Türk Dil Kurumu Sözlük
Yapısal olarak birçok eksiği ve yanlışlığı olsa da TDK’nin güncel anlamda yaptığı en iyi işlerden biri https://sozluk.gov.tr/ adresini yayına açmasıdır. Ancak hâlâ, bizi nisanyansozluk.com’a mahkûm ettiğini söyleyebiliriz. Milyonlarca lira tahsisata sahip bir kurumun, hâlâ elle tutulur bir etimolojik sözlüğe sahip olmaması veya bunu internet ortamına taşımaması ne denli büyük sorun teşkil etmektedir, takdiri size bırakıyorum.
Son olarak belirtmeyi uygun görüyorum ki bahsi geçen kurumların güncel yayınları, sempozyum ve diğer başarılı çalışmaları elbette bulunmaktadır. Fakat mezkûr kurumlar, tarih ve dil hususunda bu kadar zengin bir topluma karşı sorumluluklarını yeteri kadar yerine getiriyorlar mı?
